Algemene voorwaarden - grote ondernemers opgelet!

Inleiding

Particulieren worden door de wetgever als kwetsbaar en beschermingswaardig gezien. Ze hebben specifieke en (vaak) enkel op hen toepasselijke beschermingsregels om zich te weren tegen de grote ondernemer, aangezien deze over meer kennis en deskundigheid zouden beschikken. Als zakelijke partij geniet u in het contractrecht niet dezelfde mate aan bescherming als een particulier. Dit wordt ook wel de business to business relatie genoemd (B2B). Wat er in zo’n relatie tussen elkaar wordt afgesproken, geldt in principe.

Voorbeelden van grote ondernemers zijn: grote techbedrijven, streamingdienstbedrijven, webwinkels, eventorganisaties, grote autofabrikanten, farmaceutische bedrijven, energiebedrijven, etc.

U moet als grote ondernemer toch oppassen wanneer u te maken heeft met een kleine ondernemer (zoals een eenmanszaak of vennootschap onder firma (v.o.f.)) of een kleine rechtspersoon (zoals een kleine besloten vennootschap (B.V.), stichting of vereniging). Ook zij kunnen soms, via de reflexwerking, gebruik maken van de bescherming die in principe enkel bedoeld is voor particulieren. Ik zal in deze blog uitleggen wat de reflexwerking inhoudt en wat de gevolgen zijn van een succesvol beroep hierop.

Algemene voorwaarden

Algemene voorwaarden zijn bepalingen die, wanneer op een juiste wijze van toepassing verklaard, op alle overeenkomsten van toepassing zijn. Voorbeelden van bepalingen in algemene voorwaarden zijn: opzegtermijnen, contractduur en automatische verlenging, aansprakelijkheidsbeperking (exoneratie), garantie- en klachtregeling, overmacht, vrijwaring, opschorting en ontbinding, etc.

Overeenkomst

Wat soms voorkomt, is dat een bepaling uit de algemene voorwaarden ook opgenomen wordt in de onderliggende overeenkomst. Of, dat er een bepaling opgenomen staat in een overeenkomst die ook geschikt zou zijn als bepaling in de algemene voorwaarden. Ook in deze gevallen ziet de wet deze bedingen als algemene voorwaarden.

De reflexwerking van kleine ondernemers, stichtingen en verenigingen

De reflexwerking houdt, zoals hierboven al kort benoemd, in dat ook de kleine ondernemer en kleine rechtspersoon gebruik kan maken van de bescherming bestemd voor particulieren. Dit wordt dan gedaan via art. 6:233 sub a BW. Hierin staat dat wanneer een beding in de algemene voorwaarden onredelijk bezwarend is, dit ten gevolge heeft dat deze vernietigd kan worden. Een particulier heeft het voordeel dat wanneer een bepaling uit de algemene voorwaarden op de zwarte lijst staat (art. 6:236 BW), dit beding altijd onredelijk bezwarend is. Daarnaast bestaat er de grijze lijst (art. 6:237 BW). Als de bepaling uit deze lijst in de algemene voorwaarden staat, dan wordt dit ‘vermoed’ onredelijk bezwarend te zijn. In dit geval krijgt u als grote ondernemer wel de kans om te bewijzen waarom het beding in de gegeven situatie niet onredelijk bezwarend is.

Gevolg van vernietiging

Stond er in het vernietigde beding bijvoorbeeld een beperking van het opschortingsrecht van de wederpartij of een beperking van uw aansprakelijkheid (exoneratie), dan kunt u hier geen beroep meer op doen en is het aan de wet en de rechter om de situatie verder in te vullen en af te doen.

Rechtspraak

In 2023 is er nog een arrest gewezen door de Hoge Raad waarin zij de reflexwerking bevestigt en uitlegt, ik heb de essentie hieronder geparafraseerd:

‘Hoewel de zwarte en de grijze lijst betrekking hebben op overeenkomsten met consumenten, kan ook indien de wederpartij geen consument is, van belang zijn dat een beding in algemene voorwaarden voorkomt op een van deze lijsten, bij de beoordeling of dit beding onredelijk bezwarend is voor die wederpartij. Indien een kleine ondernemer of kleine rechtspersoon, die zich materieel niet van een consument onderscheidt, met een beding op de zwarte of de grijze lijst wordt geconfronteerd, een reflexwerking via de open norm van art. 6:233, aanhef en onder a, BW voor de hand ligt.’

Conclusie

Het is belangrijk om per klant/partner te inventariseren met wie u zaken doet, is dat een stichting, een kleine B.V. of een eenmanszaak? Dan moet u goed oppassen of uw algemene voorwaarden niet op de zwarte of grijze lijst staan. Daarnaast moet u in het algemeen ook zorg dragen voor het feit dat er geen onredelijk bezwarende bedingen in staan. Zo moet u er rekening mee houden dat een opzegtermijn van meerdere jaren in sommige gevallen door de rechter als onredelijk bezwarend gezien zal worden met als gevolg vernietiging van de bepaling.

Heeft u hulp nodig bij het opstellen van algemene voorwaarden of een (raam)overeenkomst? Of vraagt u zich af of uw algemene voorwaarden wel voldoen aan wet- en regelgeving? De specialisten van EBH Legal staan klaar om u te helpen en bij te staan. Heeft u vragen? Neem dan contact met ons op via info@ebhlegal.nl of bel naar
+31 (0) 174 351 351 (Westland) of +31 (0) 15 200 1000 (Delft).

De inhoud van deze blog is algemeen van aard en hieraan kunnen geen rechten worden ontleend.