Rechtsbijstandverzekering? Gebrúik het recht van vrije advocaatkeuze

Steeds vaker sluiten particulieren en bedrijven een rechtsbijstandsverzekering af. Braaf wordt er jaarlijks premie betaald, in de hoop dat geschillen uitblijven. Als er dan toch een juridisch geschil dreigt, of ontstaat, wordt er steevast gevraagd: mogen we nu onze eigen advocaat inschakelen? En betaalt de verzekeraar dan die kosten onder de dekking van onze verzekering?

Wettelijk recht op vrije advocaatkeuze

Het recht om een eigen advocaat te kiezen is vastgelegd in artikel 4:67, lid 1, van de Wet op het financieel toezicht:

“Een rechtsbijstandverzekeraar draagt er zorg voor dat in de overeenkomst inzake de rechtsbijstanddekking uitdrukkelijk wordt bepaald dat het de verzekerde vrij staat een advocaat of een andere rechtens bevoegde deskundige te kiezen indien:
a. een advocaat of andere rechtens bevoegde deskundige wordt verzocht de belangen van de verzekerde in een gerechtelijke of administratieve procedure te verdedigen, te vertegenwoordigen of te behartigen; of
b. zich een belangenconflict voordoet.”

In artikel 4 lid 1 van de Europese richtlijn 87/344 (Richtlijn rechtsbijstandverzekeringen) bepaalt in gelijke zin dat er recht bestaat op het kiezen van een eigen rechtshulpverlener.

Advocaat of verzekeringsjurist?

Rechtsbijstandverzekeraars hebben eigen juristen in dienst om juridische geschillen van verzekerden te behandelen. De verzekerden kennen die juristen niet, terwijl er ook wel twijfels zijn aan de snelheid, inzetbaarheid en bereikbaarheid van deze juristen. Ook de afstand van het kantoor van de jurist tot de locatie van het geschil speelt vaak een rol, bij de afweging een eigen advocaat te kiezen.

Verder is de aanwezige beschikbare kennis, ervaring en deskundigheid / expertise van een eigen advocaat, het netwerk van die advocaat, maar ook lidmaatschappen van specialistenverenigingen (bijvoorbeeld Vereniging voor Bouwrecht advocaten, of de Vereniging voor Familierecht advocaten), of vaardigheden als mediator, vaak ook een argument om tot uitbesteding over te willen gaan.

Het is voor de verzekerde dus van groot belang om in een gerechtelijke of administratieve procedure – op kosten van de verzekeraar – een eigen externe jurist of advocaat in te laten schakelen.

Gerechtelijke of administratieve procedure: wanneer?

Het is de vraag wanneer er sprake is van een gerechtelijke of administratieve procedure. Uit een aantal uitspraken van het Europese Hof van Justitie volgt dat hieronder ook procedures voor het kantongerecht vallen, waarbij er sprake is van een (financieel) belang van minder dan € 25.000,00. Dus ook in zaken waarin geen sprake is van verplichte procesvertegenwoordiging door een advocaat, kan toch een eigen advocaat (of jurist) aangewezen worden.

In een andere zaak voor het Hof van Justitie, van 7 april 2016 (HvJ EU, 07-04-2016, nr. C-5/15, ECLI:EU:C:2016:218) is verder bepaald dat onder het begrip ‘administratieve procedure’ mede verstaan wordt de fase van bezwaar bij een bestuursorgaan waarin dat orgaan een voor beroep in rechte vatbaar besluit geeft. In dit specifieke geschil ging het om een bezwaarprocedure voor een bestuursorgaan ter zake van een aanvraag voor toegang tot bijzondere medische zorg.

Bezwaarprocedures in het bestuursrecht vallen dus ook onder het recht op vrije advocaatkeuze.

Maar bijvoorbeeld ook arbeidsrechtelijke ontslagprocedures via het UWV vallen onder het begrip van een procedure waarbij het recht bestaat om een eigen vrije keuze voor een advocaat te maken, onder de dekking van de verzekering. Zie Hof van Justitie, 7 april 2016, ECLI:EU:C:2016:216.

Het is mogelijk dat verzekeraars er liever voor kiezen om een zaak niet als een geschil aan te merken, danwel een procedure te vermijden, of uit te stellen, teneinde het moment van uitbesteding uit te stellen, of misschien wel helemaal af te stellen. Veel discussies ontstaan over de vraag of er al gedagvaard moet worden, waarbij de verzekerde dit liever vandaag dan morgen ziet gebeuren, terwijl de verzekeraarsjurist soms toch nog een keer wil aansturen op een schikking. Er is niets mis met een (goede) schikking, maar wel met inachtneming van de belangen van de verzekerde cliënt. Een verzoek tot uitbesteding aan een advocaat die snel kan schakelen, eenvoudig bereikbaar is en uitsluitend de cliënt belangen voor ogen heeft, is dan toch vaak het logische gevolg.

Conclusie: kies een eigen advocaat

De mogelijkheden om een eigen advocaat aan te wijzen, of in te schakelen, in het geval van een rechtsbijstandverzekering, zijn vaak groter dan gedacht wordt. Er hoeft geen genoegen genomen te worden met een verzekeringsjurist ‘op afstand’. Niet alleen procedures voor de rechtbank vallen onder de vrije advocaatkeuze, maar ook bestuursrechtelijke procedures, zaken voor het kantongerecht, en andere administratieve procedures. Wij achten het niet meer dan redelijk en aannemelijk dat ook geschillen via mediation, of arbitrage (bijvoorbeeld via de Raad van Arbitrage voor de bouw) ook onder het recht op vrije advocaatkeuze vallen.

Hulp bij uitbesteding

Wij staan cliënten en verzekerden graag vrijblijvend en kosteloos bij in het traject van vrije advocaatkeuze en uitbesteding van behandeling van een juridisch geschil. Inmiddels hebben wij vaker met dit bijltje gehakt, terwijl de betrokkene in kwestie dit (uiteraard) liever overlaat aan degenen die ervaring hebben met dit soort uitbestedingen.
Daarbij gebeurt het ook dat verzekerde cliënten ons verzoeken om een al lopende procedure over te nemen. Hoe dan ook: maak gebruik van uw recht op vrije advocaatkeuze!

Meer informatie? Neem contact op met één van onze advocaten via info@ebhlegal.nl