Misdaad loont niet!

Als je getrouwd bent, ben je volgens de wet elkaars erfgenaam. De enige manier om dat uit te sluiten, is een testament maken (of een echtscheiding aanvragen). Maar wat als iemand door zijn/haar echtgenoot wordt omgebracht? Dit gebeurt vaker dan je zou denken. Bijvoorbeeld in de zaak die het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden in mei 2023 voorgelegd kreeg (https://uitspraken.rechtspraak.nl/details?id=ECLI:NL:GHARL:2023:4522). Een vrouw is door haar echtgenoot gedurende een periode van ongeveer twee weken zwaar mishandeld, waardoor zij uiteindelijk is overleden. Voorafgaand hieraan is zij geestelijk en lichamelijk onderdrukt en geïsoleerd van haar familie. De strafrechter oordeelt dat doodslag is bewezen, maar vindt de echtgenoot ontoerekeningsvatbaar, zodat hij wordt ontslagen van alle rechtsvervolging.

In de wet staan situaties waarin een erfgenaam onwaardig is om van iemand te erven. Een van de situaties is dat de erfgenaam de erflater heeft omgebracht en hiervoor onherroepelijk is veroordeeld. Maar als iemand ontoerekeningsvatbaar is volgens de rechter en daarom ontslag van alle rechtsvervolging krijgt, is geen sprake van een onherroepelijke veroordeling. In zo’n geval wordt immers weliswaar vastgesteld dat het strafbare feit door de verdachte is gepleegd, maar wordt de persoon van de verdachte niet strafbaar geacht.

Wat nu? Dat deze man van zijn door hemzelf om het leven gebrachte vrouw zou erven is in strijd met het rechtsgevoel. Het hof moest op een andere manier tot het oordeel komen dat hij niet kon erven. Dat heeft het gedaan door het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens er bij te halen. Dat schrijft voor dat rechters van landen die hierbij zijn aangesloten kunnen afwijken van een (te) strikte toepassing van nationale rechtsregels.

Het hof verwijst naar de bijzondere omstandigheden in deze zaak, te weten de gruwelijke manier waarop erflaatster door haar echtgenoot om het leven is gebracht en ook de agressieve, grensoverschrijdende en angstwekkende gedragingen van de echtgenoot in de jaren voorafgaand daaraan ten opzichte van erflaatster en haar familie. Het hof neemt daarbij ook in overweging dat de echtgenoot nooit spijt heeft getoond, dat het huwelijk slechts 2 jaar heeft geduurd en dat het vermogen van erflaatster (dat de echtgenoot als hij niet onwaardig zou worden bevonden geheel zou erven) vrijwel volledig bestaat uit de erfenissen van haar ouders. Deze erfenissen waren nog niet afgewikkeld, waardoor de broer van erflaatster in het geval de echtgenoot niet onwaardig zou worden bevonden met degene die zijn zus heeft omgebracht deze nalatenschappen zou moeten afwikkelen.

Het hof vindt dus dat in dit geval de echtgenoot toch onwaardig is. De hele nalatenschap van erflaatster gaat daardoor naar haar broer.

Deze blog is algemeen van aard en er kunnen geen rechten aan worden ontleend.