Hoe zit het met mijn pensioen na mijn scheiding?

Ongeveer 39% van de huwelijken eindigt in een echtscheiding. Gemiddeld zijn mensen die gaan scheiden rond de 45 jaar oud (bron: CBS). Op die leeftijd ben je vaak nog niet zo bezig met je pensioen. Dat duurt dan immers nog ruim 20 jaar. Maar toch is het wel belangrijk om je bewust te zijn van het gevolg van een scheiding voor je pensioen, welke leeftijd je ook hebt.

Wettelijke regeling

Of je op huwelijkse voorwaarden getrouwd bent of in (beperkte) gemeenschap van goederen, voor het pensioen is het gevolg van een scheiding gelijk. De Wet Verevening Pensioenrechten bij scheiding (Wet VP) bepaalt dat de tijdens het huwelijk opgebouwde aanspraken op ouderdomspensioen moeten worden verevend volgens de standaardregeling van de wet. Die standaardregeling houdt in dat ieder van de echtgenoten na de scheiding recht krijgt op de helft van de tijdens het huwelijk opgebouwde aanspraken van de ander. De uitbetaling daarvan gaat in per de datum waarop de echtgenoot die de aanspraak heeft opgebouwd met pensioen gaat. Het pensioenfonds waar de aanspraken zijn opgebouwd moet rechtstreeks aan de vereveningsgerechtigde uitbetalen mits binnen 2 jaar nadat de echtscheiding een feit is, melding is gedaan van de scheiding. Als geen melding is gedaan, dan behoudt de andere echtgenoot wel het recht op zijn/haar deel van de pensioenaanspraken, maar hoeft het pensioenfonds niet rechtstreeks uit te keren aan diegene. De ex-echtgenoten moeten in dat geval aan elkaar ieders aandeel betalen. Dit is natuurlijk geen wenselijke situatie, dus zorg er voor dat je een scheiding tijdig meldt bij het pensioenfonds!

De uitkering aan de andere ex-echtgenoot is afhankelijk van het in leven zijn van degene die het pensioen heeft opgebouwd op de datum dat hij/zij met pensioen zou gaan. Als deze al is overleden, dan is er dus geen recht op uitkering van het vereveningsaandeel. Overlijdt de ex-echtgenoot die recht heeft op verevening voordat de ex-echtgenoot die het pensioen heeft opgebouwd met pensioen gaat, dan krijgt degene die het pensioen oorspronkelijk heeft opgebouwd alsnog zijn/haar volledige pensioen.

Afwijken van de wettelijke regeling

Afwijken van de wettelijke regeling kan alleen op de manieren die in de wet zijn bepaald.

Deze manieren zijn:

- conversie

- ander percentage dan 50%

- afkopen

- afstand van het recht op verevening

Conversie houdt in dat de vereveningsaanspraak wordt afgesplitst van de pensioenpolis van de echtgenoot die het pensioen heeft opgebouwd. Er ontstaat dus een eigen aanspraak van de andere ex-echtgenoot op zijn/haar deel van het opgebouwde pensioen. Het voordeel van conversie is dat de uitkering aan de andere ex-echtgenoot niet meer afhankelijk is van het in leven zijn van de ex-echtgenoot die het pensioen heeft opgebouwd op de datum dat het pensioen tot uitkering zou komen. Dit is tegelijk ook een nadeel, want als de ex-echtgenoot voor wie het vereveningsaandeel is afgesplitst zou komen te vooroverlijden, dan komt het deel van het pensioen dat is afgesplitst niet terug bij de echtgenoot die het oorspronkelijk had opgebouwd.

Afwijken van het vereveningspercentage of afkopen kan ook. Dit gebeurt bijvoorbeeld als het overige huwelijksvermogen op een andere manier dan 50/50 wordt verdeeld. Aan afkopen of een afwijkend vereveningspercentage zitten wel fiscale risico’s. Pensioen wordt immers bruto gespaard, dus met andere woorden: de belastingheffing over het pensioen is uitgesteld totdat het pensioen uitkeert. Als je netto vermogen verrekent met een deel van het pensioen kan de fiscus dit zien als een fictieve uitkering van dat deel van het pensioen en daarover belasting heffen. Dat gebeurt dan in het jaar waarin de echtscheiding een feit is voor het totale bedrag en dat kan dus behoorlijk oplopen. In het jaar waarin je nog elkaars fiscale partner bent kan het eventueel fiscaal neutraal gebeuren, maar dan moet je daar wel een goede regeling voor treffen.

Afstand doen van pensioenverevening is ook mogelijk. Vanwege de hiervoor al geschetste fiscale risico’s is dat in feite alleen aan te raden als de over en weer te verevenen pensioenaanspraken vergelijkbaar zijn. Als er een groot verschil is tussen wat de een en de ander heeft opgebouwd. dan is afstand doen van het recht op verevening ook een fiscaal risico. En buiten dat doet degene die minder pensioen heeft opgebouwd zichzelf ook tekort. Immers, de wet gaat uit van standaard verevening tenzij de echtgenoten anders afspreken in hun echtscheidingsconvenant.

Komend recht?

Er gaan geluiden dat het uitgangspunt van de Wet VP gaat veranderen van de hiervoor omschreven standaardverevening waarbij degene die het pensioen oorspronkelijk heeft opgebouwd dit geheel op zijn/haar naam houdt met een aantekening dat de ander te zijner tijd recht heeft op een aandeel in de pensioenuitkering. Er is een wetsvoorstel ingediend dat voorstelt om als standaard conversie (zie hierboven onder het kopje “Afwijken van de wettelijke regeling”) tot uitgangspunt te nemen. Dit zou in 2021 in moeten gaan.

Wilt u meer weten over uw pensioen na scheiding of heeft u andere vragen, neem dan gerust contact op met een van de familierechtspecialisten van EBH Legal.

Deze blog is algemeen van aard en er kunnen geen rechten aan worden