De erfenis zuiver aanvaarden… of toch maar niet?

Wat te doen bij een erfenis?

Als u erfgenaam bent, dan heeft u drie opties: u kunt zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen. Als u zuiver aanvaardt, dan bent u met uw privé vermogen aansprakelijk voor de schulden die in de nalatenschap zitten, als de nalatenschap niet toereikend is om alle schulden te voldoen. Als u beneficiair aanvaardt, dan hoeft u bij een eventueel tekort de schulden van de nalatenschap niet te voldoen uit uw privé vermogen. Als u de nalatenschap verwerpt, krijgt u niets. Degene die na u als erfgenaam kwalificeert zal dan erven, tenzij diegene ook verwerpt, enzovoort.

Beneficiair aanvaarden, een goed idee

Als u niet weet wat u eigenlijk precies geërfd heeft, is het aan te raden om beneficiair te aanvaarden, zodat u niet voor verrassingen komt te staan. Bedenk u dat het, ook als u wel denkt te weten wat u erft, altijd mogelijk is dat er toch schulden blijken te zijn waar u niet van op de hoogte bent. Beneficiair aanvaarden doet u door het afleggen van een verklaring bij de rechtbank van het sterfhuis, dus de rechtbank van de plaats waar de erflater is overleden. Voor het afleggen van de verklaring rekent de rechtbank griffiegeld, maar het bedrag is te overzien als u bedenkt dat u er mogelijk een veel hogere financiële aansprakelijkheid mee uitsluit. Als meerdere erfgenamen tegelijkertijd de verklaring afleggen hoeft maar een keer griffiegeld betaald te worden. Als tot de erfgenamen een minderjarig kind behoort, dan geldt voor dat kind altijd dat het beneficiair aanvaardt (tenzij de wettelijke vertegenwoordiger met toestemming van de kantonrechter namens het kind verwerpt).

Als beneficiair aanvaard wordt door minimaal een van de erfgenamen, dan moet de nalatenschap worden vereffend door de erfgenamen gezamenlijk. Zij moeten daarbij de richtlijnen volgen die voor de vereffening gelden (klik hier voor deze richtlijnen). Let op: als u niet (goed) vereffent, dan kan dat tot gevolg hebben dat u alsnog met uw privé vermogen aansprakelijk wordt voor de schulden van de nalatenschap.

Zuiver aanvaarden

Om zuiver te aanvaarden hoeft u geen verklaring af te leggen. Voor het maken van uw keuze omtrent het aanvaarden van een erfenis geldt op grond van de wet geen uiterste termijn. Door enkel stilzitten kunt u dus niet “per ongeluk” zuiver aanvaarden, maar u kunt wel ongewild zuiver aanvaarden door al over de nalatenschap te gaan beschikken. Sommige handelingen gelden namelijk als daad van zuivere aanvaarding. Tot enkele jaren geleden kon als een daad van zuivere aanvaarding bijvoorbeeld zelfs kwalificeren het naar de kringloop brengen van de kleding van de erflater. De wetgever heeft de wet inmiddels aangepast, omdat dit ongewenst werd gevonden. Door oude kleding naar de kringloop te brengen worden immers de schuldeisers van de nalatenschap niet benadeeld. Als u echter het gouden horloge van de overledene meeneemt met de bedoeling om het voor uzelf te houden, dan heeft dit wel zuivere aanvaarding tot gevolg, tenzij u vóór die handeling al beneficiair had aanvaard.

Nog niet zo lang geleden heeft de Hoge Raad moeten oordelen of het betalen van een etentje met alle erfgenamen in het kader van het regelen van de uitvaart als daad van zuivere aanvaarding moest worden beschouwd. De Hoge Raad oordeelde dat dit niet het geval was, omdat het etentje tot de uitvaartkosten moest worden gerekend (klik hier om de uitspraak te lezen). Ook het ontruimen van een kamer in het bejaardentehuis waar erflaatster tot haar overlijden had gewoond gold volgens het gerechtshof Den Haag niet als daad van zuivere aanvaarding (klik hier voor deze uitspraak), omdat dit een beheershandeling was, nodig omdat de kamer snel leeg moest, en bovendien de goederen alleen maar waren verplaatst en dus niet aan eventueel verhaal van schuldeisers waren onttrokken.

Heeft u te maken met een (st)erfgeval en wilt u advies over hoe te handelen? Neem dan contact op met een van de erfrechtspecialisten van EBH Legal.

Deze blog is algemeen van aard en er kunnen geen rechten aan worden ontleend.