Wat houdt een piketdienst in?

Het is 07.00 uur in de ochtend als ik het geluidje van mijn mail op mijn telefoon hoor afgaan. Dat zal een piketmelding zijn! Als strafrechtadvocaat doe ik regelmatig ‘piketdiensten’.

Van vrienden en familie krijg ik vaak de vraag wat zo’n piketdienst nou precies inhoudt en wat mijn rol als advocaat is tijdens zo’n dienst. In deze blog zal ik dat uitleggen.

Wat houdt een piketdienst in?

Iedere aangehouden verdachte heeft recht op overleg met een advocaat voordat hij of zij wordt verhoord door de politie, de zogeheten consultatiebijstand. Dit recht geldt ook voor verdachten die in verzekering worden gesteld (wanneer politie/justitie iemand langer wil vasthouden). Daarnaast heb je als aangehouden verdachte ook het recht op een advocaat tijdens het verhoor (verhoorbijstand).

Een piketdienst houdt in dat je als advocaat stand-by staat voor verdachten die worden aangehouden en die geen eigen (voorkeurs)advocaat hebben, maar wel bijstand wensen van een advocaat voorafgaand en tijdens het politieverhoor, of wanneer een verdachte  in verzekering wordt gesteld. Als tijdens een piketdienst iemand wordt aangehouden dan krijg je als advocaat daarvan een melding via de mail door de piketcentrale van de Raad voor Rechtsbijstand (RvR).  Het kan ook voorkomen dat je wordt gebeld maar doorgaans worden de meldingen per mail verstuurd. De piketmeldingen kun je ontvangen vanaf 07.00 uur in de ochtend tot 20.00 uur in de avond.

Moet je dan gelijk om 7 uur ’s ochtends op het bureau zijn?

Nee dat hoeft (gelukkig) niet. In overleg met de politie wordt er meestal een tijdstip afgesproken voor het verhoor. Soms kun je het dan zo plannen dat je je cliënt bezoekt en spreekt en aansluitend het verhoor gelijk plaatsvindt. Als je meerdere meldingen hebt wordt dit lastiger en moet je soms meerdere keren op één dag naar hetzelfde bureau afreizen, omdat je je cliënt bijvoorbeeld in de ochtend bezoekt maar het verhoor pas later op de dag plaatsvindt.

Hoelang heb je de tijd om een melding te accepteren?

Op het moment dat je een melding krijgt heb je 45 minuten om deze te accepteren. Als je een melding niet of niet binnen die 45 minuten accepteert, dan wordt de melding automatisch doorgestuurd naar een andere advocaat die die dag dienst heeft. Op de piketmelding staat nagenoeg geen informatie. Er staat alleen aangegeven op welk bureau de verdachte zit en of het gaat om consultatiebijstand of inverzekeringstelling. Nadat je een melding hebt geaccepteerd ontvang je iets meer informatie over de persoon die is aangehouden. Zo krijg je de naam van de persoon te zien, geboortedatum, nationaliteit, of er nog bijzonderheden zijn en voor welk strafbaar feit de verdachte is aangehouden. Na het ontvangen van die informatie neem ik contact op met de politie om een tijdstip af te spreken voor het verhoor. Vaak is het zo dat de politie nog onderzoek moet doen voordat zij met het verhoor kunnen starten. Vanaf het moment dat je een melding ontvangt en het moment dat je daadwerkelijk in verhoor zit, kan zomaar een paar uur tussen zitten. Je weet van tevoren nooit hoeveel meldingen je krijgt en als je meerdere meldingen hebt van cliënten die allemaal moeten worden verhoord dan kan dit nog wel eens voor problemen zorgen qua planning. Ik probeer dan ook op de dagen dat ik piketdienst heb verder zo min mogelijk andere afspraken te plannen, maar dat lukt niet altijd.

Wat is mijn rol als advocaat tijdens een piketdienst?

Tijdens een piketdienst verleen ik bijstand aan mijn nieuwe cliënt. Ik bezoek hem of haar op het politiebureau en leg uit wat de procedure is en wat hij/zij kan verwachten. Daarnaast bereid ik het verhoor met mijn cliënt voor en begeleid ik hem/haar tijdens het verhoor.  Verder vraag ik altijd of ik nog iets voor iemand kan betekenen, zoals het inlichten van familie etc.

Hoelang duurt een piketdienst?

In Den Haag is de piketdienst opgesplitst in twee dagdelen. Je hebt of de ochtenddienst die begint om 07:00 uur tot 13.30 uur of de middag/avonddienst. Deze begint om 13.30 uur tot 20.00 uur. Dit is in Den Haag zo, maar in andere regio’s kan het ook zijn dat een piketdienst de hele dag duurt (dus van 07:00 tot 20:00 uur). Per dag zijn er een aantal advocaten die dienst hebben en de meldingen worden tussen deze advocaten verdeeld. Deze diensten zijn iedere dag, dus ook in het weekend.

Hoeveel meldingen krijg je tijdens zo’n piketdienst?

Daar is echt geen peil op te trekken. Je weet van tevoren nooit hoeveel meldingen je krijgt. Het kan zijn dat je de hele dag bezig bent maar het kan ook zijn dat je maar één melding krijgt, of helemaal geen.

Zijn piketdiensten verplicht?

Nee piketdiensten zijn niet verplicht maar het is wel een manier om nieuwe cliënten te krijgen, dus veel advocaten zijn aangesloten bij de piketregeling.

Kan je een melding ook weigeren?

Dat kan, maar dat doe je natuurlijk liever niet. Maar het kan voorkomen dat het echt niet anders kan, als je bijvoorbeeld al meerdere verhoren hebt staan van andere meldingen of die dag bijvoorbeeld nog een zitting hebt. Het is namelijk wel de bedoeling dat je je cliënt binnen 2 uur bezoekt nadat je een melding hebt geaccepteerd.

Maak je wel eens aparte dingen mee tijdens een piketdienst?

Zeker. Je komt allerlei verschillende mensen tegen tijdens een piketdienst, dit is tegelijk ook wat piketdiensten leuk maakt maar het kan af en toe ook uitdagend zijn. Bijvoorbeeld als je een cliënt hebt die psychotisch is of juist heel erg boos. Jij bent op dat moment het enige aanspreekpunt voor je cliënt dus alle emoties die iemand heeft worden vaak op jou geuit. Mocht het echt uit de hand lopen dan kan je er als advocaat ook altijd nog voor kiezen om een cliënt niet langer bij te staan. Gelukkig zijn er vaak genoeg cliënten die juist blij zijn dat je er bent en dat je ze helpt.

Kan je ook een voorkeursadvocaat opgeven als je wordt aangehouden?

Ja dat kan. Als je wordt aangehouden dan kun je als je een voorkeursadvocaat hebt de naam van die advocaat doorgeven aan de politie. Dit wordt een voorkeursmelding genoemd. De Raad voor Rechtsbijstand zorgt er dan voor dat de melding bij de voorkeursadvocaat terechtkomt.

Kan ik jou als voorkeursadvocaat opgeven als ik word aangehouden?

Zeker. Het maakt niet uit waar in Nederland je wordt aangehouden en op welk politiebureau je zit, ik kan jou overal bezoeken en bijstaan.