Erkenning kind, de vervangende toestemming

Wanneer u als vader of duo-moeder wil dat formeel een familierechtelijke (juridische) band tussen u en uw kind ontstaat, dan kunt u uw kind bij de gemeente erkennen. In een eerdere blog (http://www.ebhlegal.nl/blogs/erkenning-gezag-en-voogdij) is beschreven dat voor de erkenning van een kind bij de gemeente, de toestemming van de moeder van het kind (de vrouw uit wie het kind is geboren) alsmede de toestemming van het kind – indien hij/zij 12 jaar of ouder is – vereist is. Maar wat kunt u doen als de moeder en/of het kind geen toestemming voor de erkenning wenst te verlenen? In deze blog zal nader worden ingegaan op de mogelijkheden die de wet in een dergelijke situatie biedt.

Vervangende toestemming tot erkenning

Helaas verloopt de erkenning van een kind niet altijd vlekkeloos. Het komt voor dat de moeder en/of het kind geen toestemming voor de erkenning wenst c.q. wensen te verlenen en u in dat geval niet zonder meer tot de erkenning van het kind over kunt gaan. Gelukkig voorziet de wet in een dergelijk geval in een mogelijkheid om vervangende toestemming bij de rechtbank te verzoeken.

Een verzoek tot verlening van vervangende toestemming kan enkel worden gedaan door de persoon die het kind wil erkennen en die daarvoor niet de nodige toestemming van de moeder en/of het kind krijgt. In de regel zal de rechter de vervangende toestemming verlenen, tenzij:

• hierdoor de belangen van de moeder bij een ongestoorde verhouding met het kind worden geschaad; of
• hierdoor de evenwichtige sociaalpsychologische en emotionele ontwikkeling van het kind in het gedrang komt.

Er moeten zich reële risico’s en/of bijzondere omstandigheden voordoen wil een beroep op een van de uitzonderingsgronden aangenomen worden. Een bijzondere omstandigheid is bijvoorbeeld aan de orde als sprake is van een ernstig verstoorde (gewelddadige) relatie tussen de moeder en de persoon die het kind wil erkennen of als er een reële angst bestaat dat de persoon die het kind wil erkennen, het kind mee zal nemen naar het buitenland (ontvoering). Van een dergelijke uitzonderingsgrond is niet snel sprake en in de meeste gevallen wordt de vervangende toestemming dan ook verleend.

In zaken waarin een verzoek tot vervangende toestemming tot erkenning wordt gedaan, wordt normaliter een bijzondere curator benoemd. De bijzondere curator is een advocaat of andere deskundige die de belangen van het kind behartigt. De bijzondere curator voert hiertoe gesprekken met alle betrokkenen (de ouders en – indien oud genoeg – het kind) en brengt vervolgens schriftelijk verslag uit van zijn/haar bevindingen en neemt daarbij tevens een standpunt over het verzoek in. Kort gezegd vertegenwoordigt de bijzondere curator het kind in de rechtszaak.

Als de vervangende toestemming door de rechter wordt verleend, dan hoeft u niet naar het gemeentehuis om uw kind alsnog te erkennen. De rechter kan bij de beschikking de ambtenaar van de burgerlijke stand namelijk gelasten een akte van erkenning op te maken, zodat de erkenning via die weg tot stand komt.

De inhoud van deze blog is algemeen van aard en er kunnen geen rechten aan worden ontleend. Indien u vragen heeft of advies wenst, neemt u dan gerust contact op met mij of een van mijn collega’s.
Oorspronkelijke auteur: mr. M.N.C. Zuiderwijk